«امام على النقى الهادى» (ع) پیشواى دهم شیعیان، در نیمه ذیحجه سال ۲۱۲ هجرى در اطراف مدینه در محلى به نام «صریا» به دنیا آمد. پدرش پیشواى نهم، امام جواد (ع) و مادرش بانوى گرامى «سمانه» است که کنیزى با فضیلت و تقوا بود مشهورترین القاب امام دهم، «نقى» و «هادى» است و به آن حضرت «ابوالحسن الثالث» نیز مى گویند.
امام هادى(ع) در سال ۲۲۰ هجرى پس از شهادت پدر گرامیش بر مسند امامت نشست و در این هنگام هشت ساله بود. مدت امامت آن بزرگوار ۳۳ سال و عمر شریفش۴۱ سال و چند ماه بود حضرت هادی (ع ) یک زن به نام سوسن یا سلیل و پنج فرزند داشته اند. سر انجام در سال ۲۵۴ در شهر سامراء مسموم و به شهادت رسید و در خانه خود به خاک سپرده شد.
نذر متوکل
روزى متوکل بیمار شد و نذر کرد که اگر شفا یابد، تعداد «کثیرى» دینار (= سکه زر) در راه خدا صدقه بدهد. هنگامى که بهبود یافت، فقها را گرد آورد و پرسید چند دینار باید صدقه بدهم که «کثیر» محسوب شود؟ فقها در این باره فتاواى مختلف دادند متوکل ناگزیر مسئله را از امام هادى (ع) سؤال کرد. امام پاسخ داد که باید هشتاد و سه دینار بپردازى. فقها از این فتوا تعجب کردند و به متوکل گفتند از او بپرسید این فتوا را بر اساس چه مدرکى داده است؟
متوکل موضوع را با امام مطرح کرد. حضرت فرمود: خداوند در قرآن مىفرماید: «لَقَدْ نَصَرَکُمُ اللهُ فِىْ مَواطِنَ کَثِیرَه» «خداوند شما (مسلمانان) را در موارد «کثیر» یارى کرده است»، و همه خاندان ما روایت کردهاند که جنگ ها و سریّههاى زمان پیامبر(ص) اسلام هشتاد و سه جنگ است.
سخنان ارزشمند حضرت امام هادی(ع)
*هر کس از خدا فرمان ببرد ، از او فرمان برند .
*هر که بذر خوبى بکارد ، شادمانى درو و هر که تخم بدى بیفشاند ، پشیمانى درو خواهد کرد.
*آن که از خودش راضى شود ، ناراضیان از او فراوان شوند .
*هرکس مطیع و پیرو خدا باشد از قهر و کارشکنى دیگران باکى نخواهد داشت.
*هر که بر طریق خداپرستی محکم و استوار باشد، مصائب دنیا بر وی سبک آید، گر چه تکه تکه شود.
*فروتنی در آن است که با مردم چنان کنی که دوست داری با تو چنان باشند.
*حسد، کارهای خوب را از بین می برد و دروغ، دشمنی می آورد.
*انسان حریص، آسایش ندارد.
*هر کس از خدا اطاعت کند از خشم مخلوق و مردم نمی ترسد و آنکه خدا را به خشم آورد پروردگار، وی را دچار خشم مخلوق خود می نماید.
*شکرگزاری از نعمت، از خود نعمت بهتر است چون نعمت متاع دنیای فانی است و لکن شکر، نعمت جاودانه آخرت است.
*افسوس کوتاهی کارهای گذشته را با تلاش در آینده جبران کنید.
*غضب و تندى در مقابل آن کسى که توان مقابله با او را ندارى، علامت عجز و ناتوانى است، ولى در مقابل کسى که توان مقابله و رو در روئى او را دارى علامت پستى و رذالت است.