حضرت امام جعفر صادق علیه السلام رئیس مذهب جعفرى ( شیعه ) در روز ۱۷ربیع الاول سال ۸۳ هجرى چشم به جهان گشود پدرش امام محمد باقر ( ع ) و مادرش “ام فروه” دختر قاسم بن محمد بن ابى بکر مى‌باشد.
پس از درگذشت پدر بزرگوارش ۳۴ سال دوره امامت او بود که در این مدت “مکتب جعفرى” را پایه‌ریزى فرمود و موجب بازسازى و زنده نگه داشتن شریعت محمدى ( ص ) شد.
عصر امام صادق (ع) یکى از طوفانى‌ترین ادوار تاریخ اسلام است که از یک سو اغتشاش ها و انقلاب هاى پیاپى گروه هاى مختلف، به ویژه از طرف خونخواهان امام حسین ( ع ) رخ مى‌داد، که انقلاب “ابو سلمه” در کوفه و “ابو مسلم” در خراسان و ایران از مهم ترین آنها بوده است و همین انقلاب سرانجام حکومت شوم بنى امیه را برانداخت و مردم را از یوغ ستم و بیدادشان رها ساخت . لیکن سرانجام بنى عباس با تردستى و توطئه، بنا حق از انقلاب بهره گرفته و حکومت و خلافت را تصاحب کردند. دوره انتقال حکومت هزار ماهه بنى امیه به بنى عباس طوفانى‌ترین و پر هرج و مرج ترین دورانى بود که زندگى امام صادق ( ع ) را فراگرفته بود.
امام (ع) دشوارى فراوان در پیش و مسؤولیت عظیم بر دوش داشت. پیشواى ششم در گیر و دار چنین بحرانى مى‌بایست از یک سو به فکر نجات افکار توده مسلمان از الحاد و بى‌دینى و کفر و نیز مانع انحراف اصول و معارف اسلامى از مسیر راستین باشد و از توجیهات غلط و وارونه دستورات دین به وسیله خلفاى وقت جلوگیرى کند.
علاوه بر این، با نقشه‌اى دقیق و ماهرانه ، شیعه را از اضمحلال و نابودى برهاند ، شیعه‌اى که در خفقان و شکنجه حکومت پیشین، آخرین رمق ها را مى‌گذراند و آخرین نفرات خویش را قربانى مى‌داد و رجال و مردان با ارزش شیعه یا مخفى بودند و یا در زرق و برق حکومت غاصب ستمگر ذوب شده بودند و جرأت ابراز شخصیت نداشتند، حکومت جدید هم در کشتار و بى‌عدالتى دست کمى از آن ها نداشت و وضع به حدى خفقان‌آور و ناگوار و خطرناک بود که همگى یاران امام ( ع ) را در معرض خطر مرگ قرار مى‌داد، چنانکه زبده‌هایشان جزو لیست سیاه مرگ بودند.
در چنین شرایط دشوارى ، امام دامن همت به کمر زد و به احیا و بازسازى معارف اسلامى پرداخت و مکتب علمى عظیمى به وجود آورد که محصول و بازده آن ، چهار هزار شاگرد متخصص ( همانند هشام ، محمد بن مسلم و…) در رشته‌هاى گوناگون علوم بودند و اینان در سراسر کشور پهناور اسلامى آن روز پخش شدند .
هر یک از اینان از طرفى خود، بازگوکننده منطق امام که همان منطق اسلام است و پاسدار میراث دینى و علمى و نگهدارنده تشیع راستین بودند و از طرف دیگر مدافع و مانع نفوذ افکار ضد اسلامى و ویرانگر در میان مسلمانان نیز بودند.
تأسیس چنین مکتب فکرى و این سان نوسازى و احیاگرى تعلیمات اسلامى ، سبب شد که امام صادق ( ع ) به عنوان رئیس مذهب جعفرى ( تشیع ) مشهور شود.
لیکن طولى نکشید که بنى عباس پس از تحکیم پایه‌هاى حکومت و نفوذ خود ، همان شیوه ستم و فشار بنى امیه را پیش گرفتند و حتى از آنان هم گوى سبقت را ربودند.
یکى از شاگردان آن حضرت “جابر بن حیان” است. جابر از مردم خراسان بود. پدرش در طوس به داروفروشى مشغول بود که به وسیله طرفداران بنى امیه به قتل رسید. جابر بن حیان پس از قتل پدرش به مدینه آمد. ابتدا در نزد امام محمد باقر (ع) و سپس در نزد امام صادق ( ع ) شاگردى کرد. جابر یکى از افراد عجیب روزگار و از نوابغ بزرگ جهان اسلام است .
در تمام علوم و فنون مخصوصا در علم شیمى تألیفات زیادى دارد و در رساله‌هاى خود همه جا نقل مى‌کند که ( جعفر بن محمد ) به من چنین گفت یا تعلیم داد یا حدیث کرد. از اکتشافات او اسید ازتیک ( تیزآب ) و تیزاب سلطانى است.
وى چند فلز و شبه فلز را در زمان خود کشف کرد. در دوران “رنسانس اروپا” در حدود ۳۰٫ رساله از جابر به زبان آلمانى چاپ و ترجمه شده که در کتابخانه‌هاى برلین و پاریس ضبط است.
سر انجام حضرت صادق (ع) بر اثر توطئه‌هاى منصور عباسى در سال ۱۴۸ هجرى مسموم و در قبرستان بقیع در مدینه مدفون شد. عمر شریفش در این هنگام ۶۵ سال بود از جهت اینکه عمر بیشترى نصیب ایشان شده است به “شیخ الائمه” موسوم است.
حضرت امام صادق (ع) هفت پسر و سه دختر داشت .پس از حضرت صادق (ع) مقام امامت بنا به امر خدا به امام موسى کاظ‌م (ع) منتقل شد.
دیگر از فرزندان آن حضرت اسمعیل است که بزرگترین فرزند امام بوده و پیش از وفات حضرت صادق (ع) از دنیا رفته است. طایفه اسماعیلیه به امامت وى قائلند.