امروز بسیاری از افراد، گروه ها، تشکل ها و نهادها با صرف بودجه های کلان متصدی رسانه هایی شده اند که علیرغم ادعای خود مبنی بر دفاع از ارزش ها و اصول دین و نظام و انقلاب، رفتارهای سکولاریستی بر رسانه های آنان حاکم است.آیت الله سید مجتبی نورمفیدی استاد دروس خارج حوزه علمیه قم که در دیدار جمعی از طلاب فعال در عرصه رسانه سخن می گفت با بیان این که موضوع رسانه های جمعی به معنای عام و مدرن آن یکی از موضوعاتی است که لازم است موضع دین به درستی درباره آن معلوم شود، اظهار داشت: اهمیت این مقوله و گستردگی آن در دنیای جدید اقتضا می کند عالمان دینی بررسی و دقت بیشتری در این باره داشته باشند و نظر خود را در این رابطه همانند سایر پدیده های نوین بیان کنند.
وی افزود: درباره نسبت دین و رسانه نظرات مختلفی ابراز شده ولی مسئله مهم عدم توجه و دقت در تفکیک رسانه دینی و دین رسانه ای است، در حالی که این تفکیک به دلائل مختلف در عصر حاضر بسیار ضروری است. او در ادامه ضمن بر شمردن برخی از ویژگیهای رسانه های جمعی مدرن و کارکردهای آن گفت: این جداسازی به سبب الزامات ماهیتی رسانه مدرن در دنیای کنونی امری اجتناب ناپذیر است.
رسانه دینی یعنی جاری شدن اخلاق و معارف و احکام در همه اجزاء رسانه
آیت الله سید مجتبی نورمفیدی با تأکید بر این که به گمان برخی ماهیت رسانه به مفهوم نوین آن قهراً محدودیت هایی را بر سر راه دینی شدن رسانه ایجاد می کند، افزود: این مسئله نباید موجب نگرانی در استفاده از ظرفیت رسانه شود و ما را از مسئولیت مهم خویش باز دارد.
آن چه برای اندیشمندان دینی ضرورت دارد این است که تلاشی جامع و فراگیر مبتنی بر شناخت صحیح از این پدیده سامان دهند و به دینی شدن آن کمک کنند.
این استاد حوزه علمیه قم اظهار داشت: دینی شدن رسانه یا به تعبیر دیگر رسانه دینی به این معنی است که روح دین یعنی معارف و اعتقادات، اخلاقیات و احکام در همه بخش های آن جاری و ساری شود، نه این که در یک بخش خاص و مستقل در رسانه به احکام یا معارف یا اخلاق پرداخته شود ولی وقتی به بخش سیاسی یا اقتصادی یا اجتماعی و یا حتی سرگرمی و تفریح می رسد گویی به دیانت و اخلاق کاری ندارد و حتی بدتر از رسانه های جوامع سکولار عمل می کند. این همان دین رسانه ای است یعنی گوشه ای از رسانه به تبلیغ دین اختصاص داده شود و سایر بخش ها کار خودشان را بکنند و جهت گیری و مقصد غیر دینی و غیر اخلاقی داشته باشند. البته این موضوع بسیار دقیق و ظریف است و باید به گونه ای باشد که مقاصد عالی دینی و انسانی در همه برنامه ها و بخش ها در نظر گرفته شود نه این که همه اجزاء رسانه پر شود از لفظ دین و دیانت و فقط مبلغین دینی در همه امور اظهار نظر کنند. به گفته وی رسیدن به این نقطه محتاج برنامه ریزی و استراتژی دقیق و افراد آگاه و با تجربه و فهیم است نه انسان های سطحی نگر و تنگ نظر.
در کشور ما هنوز رسانه ها دینی نشده اند
استاد دروس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به بداخلاقی های رائج در رسانه های جمعی بویژه در رسانه های مجازی افزود: بسیاری از رسانه ها در جمهوری اسلامی گوشه ای از رسانه خود را یا به صورت محدود یا وسیع به تبلیغ مفاهیم دینی اختصاص داده اند ولی این به معنای دینی شدن رسانه نیست.
به گفته این استاد حوزه آن ها که دین ستیزند و در رسانه ها به تضعیف پایه های اعتقادات دینی و اخلاقی جامعه مشغولند یا با نظام و انقلاب مشکل دارند تکلیفشان معلوم است و از آنان انتظاری نیست ولی انقلابیون متدین که دل در گرو دین و نظام و انقلاب دارند باید به این مهم بپردازند و مراقب باشند مخاطبان خود را سردرگم نکنند. از یک طرف داد اخلاق و معارف سر دهند و از طرف دیگر روش های ضد اخلاقی را بکار بندند و معارف دینی را وارونه بیان کنند. خطر این گروه اگر بیشتر از گروه اول نباشد کمتر نیست.
وی در ادامه افزود: دینی کردن رسانه در واقع به معنای ایجاد یک هارمونی و تناسب بین سرویس های رسانه و رعایت همه جوانب دین بویژه اخلاق است. این درست نیست که در یک رسانه به شدت علیه ابتذال فرهنگی سخن پراکنی شود ولی در گوشه دیگر آن رسانه برای جذب مخاطب به موضوعات مبتذل بپردازد یا روش ابتذال گونه در پیش گیرد و همانند مجلات زرد عمل کند.
عمق استراتژیک دیدگاه رهبر معظم انقلاب درک نشده است
آیت الله سید مجتبی نورمفیدی با اشاره به دیدگاه رهبر معظم انقلاب درباره تهاجم فرهنگی و جنگ نرم گفت: متأسفانه عمق استراتژیک دیدگاه ایشان به درستی درک نشده و بسیاری از کسانی که ادعای مبارزه با تهاجم فرهنگی و حضور در میدان جنگ نرم با دشمن دارند و به گمان خودشان در صددند به فرمایشات رهبری جامه عمل بپوشانند، این نظریه راهبردی و عمیق را به سطح نازلی تنزل داده اند و گمان می کنند خواسته رهبری فقط تکرار این واژه ها و پرشدن رسانه از این عناوین است در حالی که مسئله عمیق تر از این حرف هاست.
بعضی رسانه های مدعی مبارزه با سکولاریسم رفتار سکولاریستی دارند
استاد حوزه علمیه قم سپس با تأکید بر لزوم توجه و دقت در این مقوله مهم اضافه کرد: امروز بسیاری از افراد، گروه ها، تشکل ها و نهادها با صرف بودجه های کلان متصدی رسانه هایی شده اند که علیرغم ادعای خود مبنی بر دفاع از ارزش ها و اصول دین و نظام و انقلاب، رفتارهای سکولاریستی بر رسانه های آنان حاکم است. از یک طرف می گویند با سکولاریسم مبارزه می کنیم و از طرف دیگر مغلوب الزامات خود ساخته هستند و رفتار سکولاریستی دارند. به گفته وی اینان با این روش خواسته یا ناخواسته این اندیشه که ذات رسانه سکولار است را تقویت می کنند. او سپس با رد این اندیشه گفت: رسانه دینی یعنی رسانه ای که دین به معنای عام آن که اخلاق یک رکن مهم در آن است هم چون یک روح در همه اجزای آن ساری و جاری است.
پارادوکس رسانه ارزشی و بداخلاقی
آیت الله سید مجتبی نور مفیدی افزود: چگونه ممکن است رسانه ای با تابلوی دین و به عنوان دفاع از انقلاب و ارزش های آن و در قالب تحلیل سیاسی یا خبر، اخلاق را زیر پا بگذارد و دروغ و تهمت و توهمات اذهان بیمار را به مردم ارائه دهد.
به عنوان نمونه چند سال پیش، یکی از نشریات به اصطلاح ارزشی استان در یک ستونی گزارشی از دیدار و جلسه من را با گروهی منتشر کرد. جالب این بود که این گزارش با ذکر جزئیات مکان و زمان همراه بود و مطالبی را از قول من به تفصیل نوشته بودند در حالی که اصل آن جلسه و مطالب آن و مکان و زمان همه دروغ بود. من آن مطالب را نه در آن مکان و نه هیچ جای دیگری نگفته بودم و جالب¬تر آن که تا آن زمان در آن مکان جلسه ای نداشتم و بعدش هم نداشتم و اساساً در آن زمان من گرگان نبودم.
من نمی توانم هضم کنم که چطور ممکن است شخص یا اشخاصی به این راحتی دروغ بگویند. با یک واسطه ی به آن نشریه پیغام دادم اگر دین ندارید لااقل حریت و آزادگی داشته باشید. البته من می دانستم و می دانم با چه هدفی این کارها را می کنند ولی واقعا دلم به حالشان می سوزد که چگونه به راحتی کرامت انسانی خود را زیر پا می گذارند. در عین حال برایشان دعا می کنم و برای خودم نیز همیشه این دعا را می¬کنم که «اللّهمّ و من أرادنی بسوء فأرده و من کادنی فکده».
به هر حال این یک پارادوکس و بلکه بیشتر مانند طنزی است که موجب سرگرمی است اگر نگوییم مخرّب اعتقادات دینی است ولی متأسفانه این روش در بعضی از رسانه های مکتوب و رسانه های مجازی شایع شده و البته بلایی است که دامن گیر خود آنان نیز خواهد شد.
وی از فعالان عرصه رسانه خواست به موازات استفاده از ظرفیت رسانه و آشنایی بیشتر با ماهیت و فن بکارگیری آن، دین را نه فقط به عنوان جزئی از اجزاء رسانه بلکه روح حاکم بر آن قرار دهند و افزود: این امر بدون رعایت اصول و ضوابط اخلاقی امکان پذیر نیست.
آیت الله سید مجتبی نورمفیدی با تأکید بر لزوم مراقبت جدی در این عرصه گفت: لغزش هایی که در این وادی ممکن است پیش آید، می¬تواند باعث سقوط انسان شده و آخرت او را بر باد دهد. لذا شما طلاب فعال در این عرصه مسئولیت بسیار سنگینی دارید. به طور کلی، مسئولیت عالمان دینی سنگین است و به همین جهت همه ما باید ضمن آشنایی بیشتر با ماهیت و کارکرد این پدیده و تربیت نیروهای زبده و متعهد و فهیم، با انحرافات آن قاطعانه مبارزه کنیم و در این راه از هیچ سرزنش و تهدیدی نهراسیم.
وی در پایان اظهار داشت: آنچه مسئولیت دینی ما اقتضا می¬کند و وظیفه ماست باید انجام دهیم. بعضی عادت دارند برای انجام تکالیف ذاتی دیگران انگیزه سیاسی بتراشند چون خودشان اینگونه هستند ولی مهم آن است که ما به عنوان عالمان دینی به مسئولیت¬های خود به نحو صحیح عمل کنیم و در این راه اخلاص داشته باشیم و در این صورت است که خداوند متعال انسان را مدد و یاری خواهد کرد.