روز بزرگ مرد ادب و شعر پارسی، حافظ شیرازی مبارک

جان بی جمال جانان میل جهان ندارد

هر کس که این ندارد، حقا که آن ندارد

هـــر آن کــــه جانب اهـــل خدا نگــه دارد

خـــداش در همـــه حـــال از بلا نگــــــه دارد

حــدیث دوست نگــویم مگر به حضــرت دوست

کــــــــه آشنــــا سـخـــــن آشنــــا نگـــــــه دارد…

ما ز یاران چشم یاری داشتیم

خود غلط بود آنچه می پنداشتیم

تا درخت دوستی کی بر دهد

حالیا رفتیم و تخمی کاشتیم

گفت و گو آیین درویشی نبود

ورنه با تو ماجراها داشتیم

شیوه چشمت فریب جنگ داشت

ما خطا کردیم و صلح انگاشتیم

خواجه شمس‌الدین محمد بن بهاءالدین شیرازی معروف به حافظ شیرازی در حدود سال ۷۲۷ هجری قمری در شیراز به دنیا آمد. متأسفانه اطلاعات چندانی از خانواده و زندگی حافظ در دست نیست، ظاهراً نام پدرش بهاءالدین بوده و مادرش نیز اهالی شهر کازرون بوده‌ است. تنها منبع موثّق از زندگی حافظ اشارات اندکی است که خود حافظ در اشعارش در مورد زندگی شخصی اش کرده است. براین اساس به نظر می رسد که حافظ در خانواده‌ای با وضعیت مالی متوسط به دنیا آمده و در نوجوانی قرآن را با چهارده روایت مختلف از بر کرده و از همین رو به «حافظ» ملقب گشته است.

حافظ در دوران حکومت «شاه شیخ ابواسحاق» به دربار حکومتی راه پیدا کرد و احتمالاً به شغل دیوانی مشغول شد. حافظ علاوه بر شاه ابواسحاق در دربار شاهان آل مظفر همچون شاه شیخ مبارزالدین، شاه شجاع، شاه منصور و شاه یحیی نیز مشغول به کار بوده است. شاعری حرفه ی اصلی حافظ نبوده و به نظر می رسد امرار معاش او از طریق همین شغل دیوانی تأمین می شده‌ است. در این خصوص نیز اشارات متعددی در دیوان حافظ وجود دارد که بیان کننده اتکای حافظ به شغلی جدای از شاعری است.

حافظ از بزرگترین غزل سرایان ادبیات فارسی است که اشعارش از لحاظ ظاهری بسیار ساده اند اما نظر مفهومی بسیار پیچیده هستند و از آنها می توان چندین روایت مختلف را استنباط کرد که راز ماندگاری و اقبال عمومی اشعار حافظ نیز در همین نکته نهفته است. دیوان حافظ شامل ۵۰۰ غزل، تعدادی قصیده، دو مثنوی، چندین قطعه و تعدادی رباعی است و به نظر می آید که شیوه ی سرایش حافظ تاثیر پذیرفته از «خواجوی کرمانی» بوده است.

اشعار حافظ در قرن هفدهم میلادی برای اولین بار به زبان لاتین ترجمه شدند و غنای آنها چنان بود که بر متفکران و شاعران غربی نیز تأثیرگذاشتند، تا حدی که «گوته» شاعر سرشناس آلمانی دیوان شرقی_عربی خود را با الهام از تفکرات حافظ نگاشته است. حافظ عاشق شهرش یعنی شیراز بود و تمام عمر خود را درهمین شهر گذراند، حافظ سرانجام در سال ۷۹۲ هجری قمری در شیراز درگذشت و آرامگاه او از آن زمان تا حال به زیارتگاهی برای عاشقان شعر و ادب فارسی تبدیل شده است.

یوهان ولفگانک گوته:«حافظ، خود را با تو مقایسه‌کردن عجیب جنونی است! تو دریایی و در قبال تو ما قطراتی بیش نیستیم.»