محرم فرا رسیده و دل های مسلمانان عزادار شده، گوشه و کنار خیابان ها هیات امام حسین برپاست، مردم سیاه بر تن کردند و در تلاش برای برپایی هرچه بهتر مراسم های عزاداری اند. دنبال این مهر و علاقه را که بگیری، این دل آشوبه و غم که با رسیدن این روز و شب ها به جانت می افتد، به روزهای کودکی خود می رسی، زنجیر کوچک و سبکی که در دست داشتی و عشق بزرگی که به حسین، در دل کوچک خود. علم های بزرگ را به خاطر می آوری که از زیر شال و پارچه های سبز رنگ آن ها عبور می کردی، نوای نوحه ای قدیمی که هنوز هم چند خطی از آن را خاطرت هست و بوی نذری در کوچه پس کوچه های خانه پدری. اما هر شهر داستان خودش را دارد.
و تو شاید تنها روش و باور خود را دیده و قبول داشته باشی اما، در هر شهری از ایران عزیزیمان، مردم به روش خود عزاداری می کنند، به آیین و روش هایی که قدمتی چند صد تا هزار سال دارد. از دور و بدون دانش که ببینی شاید برایت عجیب باشد، اما اگر داستانش را بدانی مطمئنا چشمانت از اشک پر می شود و سینه ات داغ از آتش جان سوز شهادت امام حسین. شهرها زیاد هستند و آیین ها همگی پربار و باشکوه، پس با ما همراه باش، بدون قضاوت، تنها دلت را همراه خودت بیاور تا شهر به شهر، چهره ایرانِ غرق سوگ در عزایِ حسین را نشانت دهیم …
???آیین سنتی تاسوعای حسینی در روستای اراضی مبارکه
☑️در روز تاسوعا، اهالی روستای باغملک به روستای اراضی می روند، و در روز بعد، جایشان را عوض می کنند. در این میان هم افرادی که میزبان هستند، غذاهایی را تدارک دیده و تزئین می کنند، در سینی گذاشته و بعد از نماز ظهر، برای پذیرایی به حسینه ها می آورند. این آیین که قدمتی ۳۰۰ ساله در بین این دو روستا دارد و یکی از مراسم های عزاداری محرم در شهرهای ایران است، درواقع برای پذیرایی از عزاداران حسینی است، آن هم با غذاهای نذری اهالی روستای مجاور، آن ها میزبان و مهمان مراسم یکدیگر می شوند، در حق هم دعا کرده و درنهایت ثواب عزاداریشان بین آن ها تقسیم می شود.
???عزاداری باشکوه بوشهری ها در محرم
☑️عزاداری برای سیدالشهدا و یارانش در بوشهر را شاید بتوان متفاوت ترین نوع آن در ایران دانست. عاشورا در بوشهر همراه با نوحه های جان سوز، نوای سنج و دمام است، نوای غم انگیزی که با کوب آن، قلب عزاداران به در می آید و با هر بیت از نوحه، سوز دلشان بیشتر. سینه زنی آنان نیز دیدنی است، نظمی که برای احترام در عزاداری خود رعایت می کنند بدین صورت است که سینه زنان ۵ تا ۲۰ حلقه به دور نوحه خوان تشکیل داده و به صورت دایره وار و هماهنگ با نوای نوحه می چرخند.
هر نفر با دست چپ، کمرِ فرد کناری را گرفته و با دست راست خود سینه میزند، شالی هم که بر کمر خود بسته اند به معنای همکاری و کمر همتی است که برای برگزاری هرچه بهتر عزای حسین(ع) بسته اند. از دور که دسته را نگاه می کنی، شکوه و عظمت این نوع از سینه زنی را، در یکی شدن افراد با هم میابی، یکی شدن دل های عزاداری که در کنار هم، نام حسین(ع) را فریاد می زنند تا صدایشان باهم به عرش برسد. به پایان مراسم که نزدیک می شوند، همان زمانی که سینه زنی اوج گرفته، نوحه خوان پس از یک مکث کوتاه با صدای رسا می گوید ” واحد ” و گروه سینه زن یک صدا جواب می دهند ” الله واحد ” و نوحه خوان، نوحهِ واحد را مطابق و مناسب با روز عزا می خواند. غذاهای نذری اینجا محلی است و باعث شده تا طعم نذری امام حسین(ع) برای مسافران متفاوت باشد و تا همیشه در خاطرشان بماند. برای صبحانه، نان و آش بوشهری با سبزی و گوشت پخته و بین عزاداران پخش می شود. ناهار و شام هم بیشتر شکر پلو و قیمه بوشهری با گوشت و نخود له شده است.
آیین بزرگ نخل برداری ظهر عاشورا در یزد
یکی از مراسم های عزاداری محرم در شهرهای ایران، مراسمی بزرگ و با شکوه، با نخلی چوبی و عظیم، به نشانه تشییع پیکر مطهر امام حسین(ع) است ، مراسمی که آن امام بزرگوار در آن روز نداشت. در بعد از ظهر عاشورا، سیل عظیمی از مردم عزادار یزد و شهر های اطراف، دریایی از دل های سوخته، نخلی عظیم را با روضه و گریه بسیار بر دوش می کشند. نخل برداری یا نخل گردانی که در شهرهای کویری ایران انجام می شود شامل نخل هایی گاهی بزرگ هستند، مثل نخل بزرگ میدان امیرچخماق یزد و یا کوچک همانند نخل های روستا و شهرهای اطراف. اما نکته ای که در تمام آن ها مشترک است، باوری است که مردم به این آیین دارند. نخل گردانی که هرساله در دهه اول و خصوصا روز عاشورا برگزار می شود، با سینه زنی، روضه خوانی و پخش نذری همراه است. نخل، که نشانی از پیکر سیدالشهدا است و در زیر آن چوب هایی افقی برای حمل قرار داده شده، در صبح هشتم محرم و طی مراسمی خاص، توسط خدام حسینه ها، با پارچه ای سیاه رنگ پوشیده می شود. علاوه بر پارچه سیاه رنگی که نماد پارچه سیاه روی پیکر است و کل سازه را پوشانده، تزئینات دیگری هم بر روی نخل قرار می گیرد که هریک نشان و نمادی از حادثه و یا شخصی در واقعه کربلا هستند. سرو نخل نمادی از قد و قامت رشید حضرت علی اکبر (ع) است که بر خاک افتاد. آیینه نشانی از نورِ وجود مبارکِ امام حسین است که چشم حاجتمندان بسیاری امیدوار به آن است. خنجر، نیزه و شمشیر نشانی از تیر و نیزه هایی هستند که بر بدن پاک امام حسین وارد شدند. پارچه های زینتی و ابریشمی، نمادی از حجله حضرت قاسم، شهید جوان کربلاست و زنگ ها نمادی از زنگ های کاوان امام حسین اند. تمامی این ها را عزاداران بر دوش می کشند تا شاید دل سوخته آن ها از این واقعه آرام گیرد. تا در جواب عاشورا و شهادت امام حسین، خون های پاک ریخته شده، دل سوخته خانم زینب، پای زخم شده کودکان، در جواب مظلومیت کاروان حسین و غمی که برای هزاره هاست آتش به دل مسلمانان انداخته، کاری کرده باشند. این جماعت نخل را بر دوش می کشد به نشانِ زخمی که هر روز در دل آنهاست و در محرم سر باز می کند. گفتنی است که نخل برداری محرم، به عنوان یکی از فرهنگ های ملی، در فهرست آثار معنوی سازمان میراث فرهنگی به ثبت رسیده.
