فلسفه وضو چیست؟ کسی که تازه استحمام کرده است و میداند که بدنش پاک است، و میخواهد بلافاصله بعد از آن نماز را بخواند چرا مجدد باید وضو بگیرد؟ میگویید اگر آب نیست تیمم کنید، چطور آب میتواند چرکی و کثیفی و نجاست را از بین ببرد؟ آنچه با استحمام حاصل میشود طهارت ظاهری است، اما علاوه بر طهارت ظاهری، یکی دیگر از شرایط نماز، تحصیل طهارت معنوی است که تنها از راه وضوء و غسل بدست میآید و اگر استفاده از آب امکان پذیر نباشد، این طهارت معنوی و باطنی بوسیله تیممی که به جای وضوء و یا غسل انجام میگیرد بدست میآید.
البته باید توجه داشت که نکته بیان شده به معنای آن نیست که صد در صد تیمم اثری در پاکیزگی ظاهری ندارد. وضو گرفتن برای بسیاری از ما ناخوشایند و مشکل است بعضی وقتها با خود میگوییم کاش میشد نماز را بی وضو خواند مخصوصا در فصل سرما دشواری آن به نظرمان دو چندان میشود. اما اگر کمی در مورد وضو و تأثیرات مثبت آن بر روی روح و جسممان بیشتر بدانیم شاید ترجیح بدهیم که همه با وضو باشیم.
فلسفه و فواید وضو چیست؟
فلسفه و فایده وضو از دو نظر قابل توجه میباشد. یکی آثار وضوء از نظر دنیوی و بهداشتی و دیگر از جهت معنوی است. اینک توجه شما عزیزان را به علت وضوء از دو جهت مادی و معنوی جلب مینمایم.
۱. سبب طول عمر میشود
رسول خدا صلی الله علیه واله وسلم فرمود:
«یا انس اکثر من الطّهور یزید الله فی عمرک، و ان استطعت ان تکون بالّبل و النّهار علی طهاره فافعل، فانک تکون اذامت علی طهاره شهیداً.»ای انس: سعی کن طاهر و با وضو باشی که خداوند بر طول عمرت میافزاید، و اگر توانستی شب و روز با وضو باشی این کار را انجام بده، زیرا اگر در حال وضو از دنیا بروی پاداش و ثواب شهید را خواهی داشت.
۲. موجب برآورده شدن حاجت میشود
امام صادق علیه السلام فرمود:
«انّی عجبت ممّن باخذ فی حاجه و هو علی وضوء کیف لا تقضی حاجته.»
من تعجب میکنم از کسی که دنبال حاجت و کاری است در حالی که با وضو است، حاجتش برآورده نشود!
۳. ثواب شهادت
رسول خدا صلی الله علیه واله وسلم فرمود:
«من نام علی الوضوء ان ادرکه الموت فی لیله مات شهیداً.»
کسی که با وضو بخوابد، اگر در شب، مرگ به سراغش آمد، این شخص شهید از دنیا رفته است.
۴. خواب با وضوء
رسول خدا صلی الله علیه واله وسلم فرمود::
«من نام متوضا کان فراشه له مسجداً، و نومه له صلوه حتی یصبح، و من نام علی غیر وضوء کان فراشه له قبراً و کان کالجیفه حتّی یصبح.»
کسی که با وضو بخوابد بستر او برایش مسجد میشود، و خوابش (ثواب کسی را دارد که) به نماز مشغول است تا این که شب را به صبح رساند؛ و اگر کسی بدون وضوء خوابید بسترش برای او قبر خواهد بود و مانند مرداری میماند تا صبح شود.
۵. باعث زیادی رزق و روزی میشود
امام صادق علیه السلام فرمود:
«من سره ان یکثر خیر بینه فلیتوضا عند حضور طعامه».
کسی که دوست دارد بر خیر و برکت منزلش بیفزاید هنگام غذا خوردن وضوء بگیرد؛ و همچنین آن حضرت علیه السلام فرمود::
«الوضوء قبل الطّعام و بعده یزیدان فی الرّزق».
وضو و (شستن دست و صورت) پیش از غذا و بعد از آن باعث زیادی روزی میگردد.
۶. سبب از بین رفتن غم و غصه میشود
رسول خدا صلی الله علیه واله وسلم فرمود:: «اوله ینفی الفقر و اخره ینفی الهم».
وضو و (شستن دست و صورت) پیش از غذا باعث از بین رفتن فقر، و بعد از آن سبب از بین رفتن غم و غصه خواهد شد.
رسول خدا صلی الله علیه واله وسلم فرمود::ای انس: سعی کن طاهر و با وضو باشی که خداوند بر طول عمرت میافزاید، و اگر توانستی شب و روز با وضو باشی این کار را انجام بده، زیرا اگر در حال وضو از دنیا بروی پاداش و ثواب شهید را خواهی داشت.
۷. باعث فرو نشاندن غضب میشود
رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم فرمود:: «اذا غضب احدکم فلینوضّاً»
زمانی که یکی از شما خشمگین گردید وضو بگیرد.
۸. آثار بهداشتی وضوء.
اما رضا علیه السلام فرمودند: «انما امر بالوضوء لیکون العبد طاهراً اذا قام بین یدی الجبّار عند مناجاته ایّاه، مطیعا له فیها امره، تقیاً من الادناس و النجاسه، فیه من ذهاب الکسل و طرد النّعاس و تزکیه الفوار للقیام بین یدی الجبّار.»
خداوند سبحان امر به وضو کرده تا اینکه انسان وقتی در پیشگاه خداوند برای مناجات حق تعالی قرار میگیرد، طاهر و پاکیزه گردد و مطیع دستورات او باشد؛ و همچنین به وسیله وضو انسان را از پلیدیها و نجاسات پاک میگردد، و نیز به سبب وضو، سستی و چرت از بین میرود و قلب برای نماز و حضور نزد حق تعالی پاک خواهد گشت.
امام صادق علیه السلام فرمود:«اذا اردت اطّهاره و الوضوء فتقدم الی الماء تقدمک الی رحمه الله، فان الله تعالی قد جعل الماء مفتاح قربته و دلیلاً الی بساط خدمته و کما انّ رحمه الله تطهّر ذنوب العباد کذلک النّجاسات الظاهره تطهرها الماء لاغیر…»
هنگامی که خواستی پاک و با وضو باشی، آن را با آب شروع کن مانند شروع تو در رحمت خداوند بزرگ، برای اینکه حق تعالی آب را کلید تقرب به سوی خویش و دلیلی بر گستردگی خدمتش (به بندگان) قرار داده است. همان گونه که رحمت خداوند سبحان گناهان بندگان را پاک میکند همچنین آب فقط نجاسات ظاهر را پاک میکند.
همانطوری که در این روایات آمده است یکی از علل وضو برای این است که انسان وقتی میخواهد در برابر خالق هستی که آفریننده تمام زیباییها است قرار بگیرد ظاهرش تمیز و پاکیزه باشد، و به وسیله وضو خود را از آلودگی و نجاسات پاک نماید و چرت و بی حالی را از بین ببرد، و با قلبی نورانی و ظاهری شاداب و با طراوت در محضر محبوب قرار گیرد؛ بنابراین یکی از خواص وضو مربوط به سلامت جسم و بدن میباشد، زیرا بدنی که روزی حدّاقل سه مرتبه تمیز شسته شود به مراتب سالمتر از بدنی است که شسته نشود، انسانی که روزی چندین بار چهره خود را با آب وضو میشوید بسیار شادابتر و با نشاطتر از کسی است که با وضو و نماز سر و کار ندارد. بر همین اساس دانشمندان برای وضو و غسل فوائد فراوانی بیان کرده اند که به بعضی از آنها اشاره میکنیم.
تاثیرات وضو و غسل سلامتی
وضو و غسل باعث به وجود آمدن تعادل از دست رفته رگهای سمپاتیک (رگهای محرّک) میشود، زیرا بسیاری از اوقات مخصوصاً در بزرگترها در اثر سبقت رگها و اعصاب پاراسمپاتیک، رگهای سمپاتیک کنترل و تعادل خود را از دست میدهند، که از بین رفتن تعادل آنها باعث عدم تعادل در دستگاههای بدن میشود و با گرفتن وضو و غسل این تعادل برقرار میشود.
۱. مضمضه در وضو سبب تعادل عضلات لبها و زیبایی آنها میشود.
۲. مضمضه باعث تحرّک و توجّه خون به طرف دهان و قلب و در نهایت به سوی مغز است.
۳. استنشاق در وضو محیط بینی را قلیائی و برای دفاع در برابر آلودگیها آماده میسازد.
۴. استنشاق در وضو سبب ادامه نظم ریتم تنفسی میگردد.
۵. ذرّات گرد و خاک سبب خشک شدن محیط بینی میشوند، اما استنشاق آن خشکی را از بین میبرد و باعث مرطوب نگه داشتن محیط بینی میگردد.
۶. و نیز در خنک کردن هوای بینی در هوای گرم موثر است آن هوایی که باید خنک شود و به ریه برسد.