برخی برآوردها نشان میدهد ایرانیان سالانه بیش از ۱۶هزارمیلیارد تومان فستفود مصرف میکنند. بر این اساس باید عنوان کرد که هر ایرانی سالانه حدود ۲۰۰هزار تومان خرج فستفود میکند که حدودا برابر با ۶۰ دلار برای هر نفر است. هر چند هر آمریکایی سالانه بهطور متوسط حدود ۳۰۰ دلار برای خرید فستفود هزینه میکند و این رقم برای کاناداییها، سوئدیها، استرالیاییها و فنلاندیها به ترتیب ۱۹۷، ۱۸۰، ۱۵۷ و ۱۳۰ دلار است، اما نباید گمان کرد که شهروندان این کشورها بیشتر از ایرانیان فستفود میخورند.
قیمت غذاهای فستفودی در این کشورها قابل مقایسه با قیمت آن در ایران نیست و ارزانی برخی از این غذاها یکی از دلایل مصرف بالای آن به حساب میآید. صنایع غذایی دنیا با تقویت سهم فستفود در سبد خانوارها دچار تحولات مثبتی شده و طی مدت زمان کمی از حالت بنگاههای خانگی به صنایع عظیم و بینالمللی تبدیل شدند. در کنار صنایع تولید مواد اولیه فستفود، صنعت تجهیزات طبخ، و فروشگاه و مشاغل مرتبط با طبخ و فروش نیز به سرعت رشد کرد.
بهترین بازار برای محصولات این صنعت نوین غذایی که به صورت روزانه در حال تغییر و تکامل در تجهیزات است کلانشهرها و شهرهای صنعتی است. بر این اساس در کشورهای در حال توسعه میتوان برای فستفود مشتریان بیشتری یافت. آمارها نشان میدهد رکورد مصرف فستفود در دنیا به آمریکا تعلق دارد. بر اساس آمار مجامع بینالمللی غذا و سلامت (تا پایان سال ۲۰۱۴) هر آمریکایی بهطور میانگین سالانه بیش از ۲۹۰ دلار و هر کانادایی بهطور میانگین حدود ۱۹۷ دلار برای فستفود هزینه میکند.
مصرف فستفود در کشورهای مختلف
آمریکا نخستین بازار شکلگیری بزرگترین رستورانهای فستفود همچون کنتاکی، وندی، مک دونالد و… است. از سال ۱۹۷۰ تاکنون مصرف فستفود در آمریکا سه برابر شده است. هر آمریکایی سالانه بهطور متوسط حدود ۳۰۰ دلار برای خرید فستفود هزینه میکند. تیم هوستون بزرگترین رستوران زنجیرهای فستفود در کانادا است. هر کانادایی سالانه ۱۹۷ دلار برای خرید فستفود هزینه میکند. بخش زیادی از جمعیت سوئد با رستوران زنجیرهای مک دونالد آشنا هستند. این رستوران آمریکایی ۲۸درصد بازار فستفود سوئد را دارد. هر سوئدی سالانه حدود ۱۸۰ دلار برای خرید فستفود هزینه میکند.
در سال ۲۰۱۱ مردم استرالیا ۳۷میلیارد دلار برای خرید فستفود هزینه کرده بودند. هر استرالیایی در سال ۱۵۷ دلار برای خرید فستفود هزینه کرده است. فنلاندیها آن بخش از مصرفکنندگان فستفود هستند که دچار چاقی مفرط شده و تنوع غذاهای سنتی خود را نیز بر اثر گرایش بیش از حد به غذاهای آماده از دست دادند. هر فنلاندی سالانه حدود ۱۳۰ دلار برای خرید فستفود هزینه میکند. مک دونالد که بزرگترین فستفودی دنیاست با ۱۵۰ شعبه بزرگترین رستوران زنجیرهای فستفود در سوئیس است. مردم سوئیس نیز علاوه بر این رستوران برای صرف فستفود از برگر کینگ استفاده میکنند. هر سوئیسی سالانه ۱۱۰ دلار برای فستفود هزینه میکند.
مصرف فستفود در ایران
توجه ویژه جمعیت جوان و خانوارهای اغلب شاغل ایرانی هم طی دو دهه گذشته به این نوع تغذیه رو به افزایش گذاشته است. ایران اما از صنایع فستفود به صورت خاص تا ۱۰ سال گذشته برخوردار نبود و تنها در تولید مواد اولیه آن برخی از کارخانجات اقدامات موثری انجام دادند. اما طی دهه گذشته با واردات تجهیزات و احداث آشپزخانهها و رستورانهای مختلف این صنعت در کشور، هم به صنعتی پولساز تبدیل شد. بر اساس بررسیهای مرکز آمار ایران تا پایان سال ۹۴ حدود ۴۷/۴درصد افراد ۱۸ساله و بیشتر شهری اظهار داشتهاند که در سال ۱۳۹۴ در ماه قبل از آمارگیری، فستفود مصرف کردهاند.
این در حالی است از این افراد ۱۸/۷درصد یکبار و ۲/۶درصد بیش از پنج بار در ماه فستفود مصرف کردهاند. از طرفی آمار بانک مرکزی نیز نشان میدهد در ایران، خانوادههای یکنفره، سالانه ۵۱۱هزار تومان برای رستورانرفتن، هزینه میکنند و خانوادههای سهنفره، ۷۳۷هزار تومان هزینهشان میشود. بر اساس آمار بانک مرکزی کم درآمدترین قشر جامعه سالانه ۳۵هزار تومان برای رستوران و هتل هزینه میکنند.
طبقه متوسط جامعه نیز کمتر از ۵۰۰هزار تومان در سال صرف هزینههای رستوران و هتل میکنند. اما رستوران و فستفود بین خانوادههای ثرتمند ایرانی هزینههای بالایی را به خود اختصاص داده است، طوری که بهطور متوسط سالانه بین ۹۰۰هزار تومان تا سهمیلیون تومان برای رستوران رفتن خرج میکنند. اگر هزینه طرفداران رستوران و فستفود ایرانی را با هزینههای این موضوع در آمریکا مقایسه کنیم با نهایت تعجب مشاهده میکنیم در ایران به مراتب بیشتر از آمریکا برای غذاهای خارج از خانه هزینه میشود.
بر اساس آخرین آمار بانک مرکزی، در سال ۹۴ ایرانیها سالانه بیش از ۱۱هزارمیلیارد تومان برای غذاهای آماده مصرف میکنند. تا پایان سال ۹۰ هر خانوار ایرانی سالانه ۳۸۰هزار تومان صرف خرید فستفود میکرد. شاخص بهای گروه غذاها و خوراکیهای آماده و آشامیدنیها در سال ۹۱ نسبت به سال ۹۰ معادل ۷/۳۹درصد افزایش یافت. با در نظرگرفتن هزینه متوسطی که خانوادههای ایرانی برای رستوران وهتل میپردازند و محاسبه میزان تورم و سایر هزینههای مربوط به ورادات مواد اولیه و… میتوان نتیجه گرفت که در حال حاضر ایرانیها سالانه حدود ۳/۱۶هزارمیلیارد تومان برای فستفود هزینه میکنند. بازار فستفود در ایران به سرعت در حال رشد بوده و در کنار این رشد آثار منفی خود را نیز به جا خواهد گذاشت.