*جلسه ششم( یک شنبه- ۱۸ مهر)
با استناد به قرآن و سیره اهل بیت (ع)با قاطعیت می گویم آنان که با سخنان خود محبت و مودت بین مردم را تضعیف می کنند و بذر کینه توزی و دشمنی در دل ها می کارند در مسیر شیطان گام برمی دارند.
آیت الله سید مجتبی نورمفیدی در شب های دهه محرم در سلسله سخنرانی هایش تحت عنوان اصول اخلاقی اجتماعی اهل بیت (ع)با اشاره به این که محبت و مودت یکی از مهمترین این اصول است در جمع پرشور عزاداران حسینی در گرگان اظهار داشت:خداوند خود دوستدار خلق بوده و بر محبت قلبی و اثر عملی آن در رفتار بندگان خویش تاکید کرده است.
وی افزود:در حدیث قدسی آمده اگر بنده ای که به من پشت می کند بداند تا چه اندازه به او اشتیاق دارم او از شوق خواهد مرد.
ایشان با اشاره معنای محبت و مودت گفت: مودت فراتر از محبت است و به معنای اثر عملی دوست داشتن در رفتار می باشد.
استاد دروس خارج حوزه علمیه قم با اشاره به آیه ” فَبِما رَحمَهٍ مِنَ اللهِ لِنتَ لَهُم” اظهار داشت: به برکت رحمت الهی قلب پیامبر (ص) با خلق خدا پر مهر شد و با این روش قلوب بسیاری را متحول کرد.
آیت الله نورمفیدی افزود:اگر خداوند خود منبع محبت و مودت است و رسول او مظهر و جلوه این کمال خداوندی است و اگر خود خداوند می فرماید:” الخَلقُ عِیالی، فأحَبُّهُم إلَیَّ ألْطَفُهُم بهِم، و أسْعاهُم فی حَوائجِهِم”و محبوبترین خلق نزد خودش را مهربانترین آنان به دیگران می داند، دیگر وظیفه و تکلیف ما روشن است.
وی در ادامه گفت :این راه که از مهم ترین راههای قرب به خداست و در مقابل کینه و عداوت که منشاء بسیاری از امراض قلبی اوست و دل را آلوده می کند موجب دور شدن انسان از بساط قرب الهی است.
استاد حوزه علمیه آنگاه با اشاره به فرق کینه و عداوت افزود: وقتی درقرآن کینه وعداوت را مطلوب شیطان می داند و خداوند آن را به عنوان عذاب برای یهود ونصارای پیمان شکن قرار می دهد ،معلوم می شود که کینه توزی و دشمنی بین مردم تا چه اندازه نزد خداوند مبغوض است.
آیت الله نورمفیدی افزود :بی اطلاعی از معارف دینی و غرض ورزی ها موجب شده برخی به این اخلاق رذیله دامن بزنند و به گمان خود و به خیال دفاع از انقلاب و آرمان های والای آن بذر کینه و دشمنی در دل های مردم بکارند.
این استاد حوزه علمیه قم همچنین گفت: اگر کسی به هردلیل و بهانه ای با سخنانش به جای نزدیک کردن دل ها موجب دور شدن آن ها از یکدیگر شود طبق آیات و روایات به شیطان کمک کرده است.
او اظهار داشت: هر مجلسی که صدای کینه توزی و دشمنی از آن به گوش برسد شیطانی است هر چند به نام امام حسین (ع) برگزار شود.
*جلسه پنجم( شنبه- ۱۷ مهر)
برخی می‌گویند همین‌که به کسی آزار نرسانم کافی است و لازم نیست دین و مذهبی داشته باشم. الآن موجی به راه افتاده و تشکل‌هایی در آمریکا و اروپا ایجادشده که شعارشان این است که می‌خواهیم پایبند به اخلاق باشیم بدون اینکه پایبند به دینی باشیم. یک فرق اساسی بین اخلاق در نگاه اهل‌بیت و اخلاق در همه مکاتب اخلاقی دیگر جز ادیان آسمانی وجود دارد. مبنای برخی اخلاق مصلحت‌اندیش است، مبنای مکاتب اخلاقی یا منفعت شخصی یا دوراندیشی و یا مصلحت‌اندیشی است.
به تعبیر شهید مطهری اخلاق بدون دین مانند اسکناس بدون پشتوانه است. اخلاقی که مبنای دین نداشته باشد در تغییر تحولات سیاسی جابجا می شود.
در اروپا که مردم اخلاقی زندگی می‌کنند، این‌همه جنایت در سوریه و لبنان و فلسطین انجام می‌شود اما ککشان نمی‌گزد چون اخلاق بر مبنای جامعه خودشان است. این‌همه ظلم و جنایت اتفاق می‌افتد اما صدایشان درنمی‌آید، اما گربه ای اگر از گرسنگی بمیرد تمام روزنامه های آنجا فریادشان بلند می شود. این اخلاق مبتنی بر این پایه نیست.
اولین اصل اخلاق اجتماعی در منطق قرآن و در نگاه اهل‌بیت خیرخواهی است. خیرخواهی برادر و غیر برادر، همسایه و غیر همسایه نمی‌شناسد، خیرخواهی هم دین و غیر هم دین ندارد اگرچه نوعش فرق دارد.
اگر بدانیم همه کارها و رفتارهای ما بازتاب دارد و در همین دنیا به خود ما برمی‌گردد. اگر به کسی ظلم کنیم یا آبروی کسی را ببریم، به ما برمی‌گردد و آبروی ما را می‌برد. اگر بدانیم در برزخ گیر هستیم خود را کنترل می‌کنیم.
*جلسه چهارم(جمعه- ۱۶ مهر)
برخی می‌گویند همین‌که به کسی آزار نرسانم کافی است و لازم نیست دین و مذهبی داشته باشم. الآن موجی به راه افتاده و تشکل‌هایی در آمریکا و اروپا ایجادشده که شعارشان این است که می‌خواهیم پایبند به اخلاق باشیم بدون اینکه پایبند به دینی باشیم. یک فرق اساسی بین اخلاق در نگاه اهل‌بیت و اخلاق در همه مکاتب اخلاقی دیگر جز ادیان آسمانی وجود دارد. مبنای برخی اخلاق مصلحت‌اندیش است، مبنای مکاتب اخلاقی یا منفعت شخصی یا دوراندیشی و یا مصلحت‌اندیشی است.
به تعبیر شهید مطهری اخلاق بدون دین مانند اسکناس بدون پشتوانه است. اخلاقی که مبنای دین نداشته باشد در تغییر تحولات سیاسی جابجا می شود.
در اروپا که مردم اخلاقی زندگی می‌کنند، این‌همه جنایت در سوریه و لبنان و فلسطین انجام می‌شود اما ککشان نمی‌گزد چون اخلاق بر مبنای جامعه خودشان است. این‌همه ظلم و جنایت اتفاق می‌افتد اما صدایشان درنمی‌آید، اما گربه ای اگر از گرسنگی بمیرد تمام روزنامه های آنجا فریادشان بلند می شود. این اخلاق مبتنی بر این پایه نیست.
اولین اصل اخلاق اجتماعی در منطق قرآن و در نگاه اهل‌بیت خیرخواهی است. خیرخواهی برادر و غیر برادر، همسایه و غیر همسایه نمی‌شناسد، خیرخواهی هم دین و غیر هم دین ندارد اگرچه نوعش فرق دارد.
اگر بدانیم همه کارها و رفتارهای ما بازتاب دارد و در همین دنیا به خود ما برمی‌گردد. اگر به کسی ظلم کنیم یا آبروی کسی را ببریم، به ما برمی‌گردد و آبروی ما را می‌برد. اگر بدانیم در برزخ گیر هستیم خود را کنترل می‌کنیم.
*جلسه سوم(پنج شنبه- ۱۵ مهر)
اخلاق اجتماعی آن‌قدر مهم است که برخی معتقدند اخلاق فردی نداریم و اخلاق در بستر اجتماع شکل می‌گیرد، مهمترین بخش و برجسته‌ترین بخش در دایره مفاهیم و معانی دینی اخلاق اجتماعی است، این موضوع چقدر موردتوجه ما است و چقدر به دنبال آن رفتیم که یاد بگیریم، پیامبر چگونه با مردم رفتار می‌کرد، اگر شکوفایی تمدن اسلامی ایرانی می‌خواهیم باید به این‌ها توجه کنیم. نمی‌شود از طرفی فریاد بزنیم آرمان‌ها و از طرفی فریاد بزنیم اهداف متعالی و از طرفی دیگر جوری سخن بگوییم که مردم را از اهداف دور کنیم. درک درستی از دین یا تمدن نداریم و برای دنیا و آخرتمان هم که شده برای اینکه مقام بالایی در جنت الهی پیدا کنیم باید کمی در رفتارهایمان دقت کنیم. معنا ندارد در حسینیه‌ها سینه بزنیم و بیرون که رفتیم توهین کنیم.
امام علی (ع) می‌فرماید «کسی که آرزوی طول عمر دارد درختی که تازه است را قطع نکند». پیامبر اسلام هم می‌فرمایند «چند چیز صدقه جاریه است، کاشت درخت و نهال، فرزند صالح و ساخت مسجد». اگر امیرالمومنین (ع) می فرمایند اگر همه دنیا را از من بگیرند حاضر نیستم دانه ای را از موری بگیریم، اوج معرفت او را نشان می دهد و می داند این حیوان هم حقی در این دنیا دارد. این‌ها شعار نیست. این رفتارها و سلوک را باید یاد بگیریم که حداقل تقرب را پیدا کنیم. سیدالشهدا می فرمایند به دیگران کار نداشته باشیم چون کسی که در مقابل خوبی بدی می‌کند خدا او را مجازات می‌کند و این فرمایش سیدالشهدا است. اینکه بزرگان در مقابل سیل بدی‌ها و ناسزاها و تهمت‌ها به‌راحتی عبور می‌کردند را یاد بگیریم، این روش اهل‌بیت (ع)بوده و این پاسخ ندادن اجروقرب دارد، هر کس بیشتر تربیت‌شده بردبارتر است و اگر همین فرهنگ شود، جامعه ما الگو شده و می‌شود امت وسطی که ابراهیم و اسماعیل از خدا خواستند.
این ایام و این روزها را باید معبر و وسیله‌ای برای اتصال واقعی با سیدالشهدا قرار دهیم. اگر این باشد رشد کرده ایم. من نمی دانم آن مردم در عاشورا چه مردمی بودند که سر سید الشهدا را جلوی زن و بچه اش بریدند. خدا نکند جذابیت های دنیا آدم را بفریبد.
*جلسه دوم(چهار شنبه- ۱۴ مهر)
آیت‌الله سید مجتبی نورمفیدی شامگاه سه‌شنبه درجمع پرشور مردم مصادف با شب چهارم محرم در مسجد جامع گلشن گرگان گفت: با تاکید بر لزوم رعایت اخلاق اجتماعی، خواستار تقویت اصول اخلاقی شد و اظهار کرد: اگر در سرنوشت امت‌های پیشین دقت کنیم می بینیم مردمی که عزیز بودند ذلیل شدند و سقوط کردند که سرنوشت تلخ و غم‌انگیزی است.
وی افزود: در دوره اسلامی هم شاهد شکوفایی و اوج جامعه اسلامی و تمدن بزرگ اسلامی هستیم. تمدنی که شرق و غرب عالم را درنوردید، قلوب انسان‌ها را فتح کرد و مرزهای جغرافیایی را درنوردید اما متأسفانه ناظر افول و سقوط این مردم هم بودیم.
استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: اگر دنیا و آخرت را باهم می‌خواهیم باید به این مسئله بیشتر توجه کنیم که خیر دنیا و آخرت ما درگرو پایبندی به اصول اخلاقی اجتماعی است. اگر امنیت، آسایش و آرامش می‌خواهیم، اگر می‌خواهیم که جرم و جنایت کم شود، اگر می خواهیم جامعه الگو باشیم و به قله‌های پیشرفت مادی و معنوی برسیم نقطه پرواز و پرش ما اصول اخلاقی اجتماعی است.
آیت الله نورمفیدی گفت: تقرب ما به خداوند، تکامل روحی و معنوی ما و پر کشیدن به آسمان ملکوت متوقف بر اصول اخلاقی است که در ارتباط با دیگران رعایت می‌کنیم. بر پایه همین موضوع جامعه استوار می‌شود قبل از آنکه به این اصول بپردازم لازم است که به نکته مهمی اشاره کنم و ان هم تحریفی است که در عالم اسلام اتفاق افتاده است.
به گفته وی، تحریف به زبان ساده یعنی پیام یا سخنی برخلاف مقصود گوینده طوری به شنونده بیان شود که مطلب دیگری از آن برداشت کند. تحریف به معنای کج کردن و از مسیر منحرف کردن است، اگر چیزی را از مسیر خود منحرف کرده و به سمت دیگری ببریم تحریف می‌شود.
وی اظهار کرد: بنا بر آیات قرآن درکتب آسمانی یهودیان و مسیحیان تحریف ایجادشده و حتی عالمان مسیحی و یهودی خودشان مرتکب این عمل زشت شدند. مرحوم استاد شهید مطهری می‌گوید این نژاد انگار از تحریف خوشش می‌آید و نژاد یهود به‌طور سنتی اهل تحریف بودند.
برخی رسانه ها و نخبگان دچار تحریف شده اند
وی خاطرنشان کرد: هم‌اکنون هم رسانه‌های مهم دنیا که اخبار را در عالم منتشر می کنند، اصل و اساس آن ها در دست یهودیان است و آن ها ماهرانه مطالب را تحریف می کنند. متاسفانه این اخلاق زشت از آن جماعت به ما هم سرایت کرده و رسانه‌ها و نخبگان ما هم گرفتار تحریف شدند و گاهی مطلب و خبری را از کسی نقل می‌کنند که اول و آخرش را می‌زنند و صد در صد مخالف مقصود گوینده است، این کار زشت است.
آیت الله نورمفیدی اظهار کرد: دلایل مختلفی پشت این کار زشت است. متاسفانه الان فضای جامعه ما از این نظر آلوده است. چرا باید یک انسان آشنای به دین، بی‌محابا به تحریف رو بیاورد؟ چرا برای اینکه شخصیت فردی را نمی پسندند او را تحریف می کنند؟ این سیاست، سیاست یهود، بنی‌امیه و بنی‌عباس است. با این معیار می‌توانید رفتارهای اموی را از رفتارهای علوی تشخیص دهید.
وی افزود: کسانی‌که با تحریف ،اخلاق و دین مردم را به هم می‌ریزند باید در روز قیامت پاسخگو باشند که با چه حجت و دلایلی این کار را کردند. اصول اخلاقی مسلمان و کافر ندارد. شما حتی با کافر هم نباید خلاف انصاف رفتار کنید و به همین دلیل است که پیامبر (ص) و امیرالمومنین (ع) قله ای نورانی می شوند. تحریف داستان غم‌انگیز و مفصلی دارد. در اسلام خوشبختانه کتاب آسمانی ما از این آسیب مصون مانده و قرآن تحریف نشده، اما تحریف‌های دیگری انجام‌شده است.
نورمفیدی گفت: تحریف بسیار مهمی در دایره مفاهیم اعتقادی و اخلاقی ما روی‌داده است. باانگیزه محرفان کاری نداریم زیرا بخش زیادی از آن در اغراض خلفای بنی‌امیه و بنی‌عباس برای توجیه حکومت غاصبانه خود بود. آنان در مورد قضا و قدر تفسیر می‌کردند که این تقدیر است که ما حکومت می‌کنیم و با آن نمی‌شود جنگید. می گفتند این خواست خدا است. گفته‌های عبیدالله و یزید هم پس از کربلا این بود که این خواست خدا بود.
وی تصریح کرد: آن ها حتی در مورد مفهوم صبر تفسیر می‌کردند که صبر یعنی پذیرش ظلم و جور تا گشایشی پیدا شود . زُهد یعنی انسان گوشه‌گیر بوده و چیزی نداشته باشد یا فقر را به معنای نداری معرفی کردند. اما یکی از رسالت‌های مهم ائمه ما در طول نزدیک به ۲۵۰ سال فعالیت خود، تفسیر و بازتفسیر این مفاهیم دینی بود و در روایات از هر فرصتی برای تربیت مردم استفاده می‌کردند.
تفسیر درست مفاهیم دینی به جامعه ارائه شود
آیت الله نورمفیدی به روایتی از امام اول شیعیان اشاره کرد و گفت: امام علی (ع) می‌فرماید «فقر به معنای حرص بر همه‌چیز است». وقتی به روایات مراجعه می‌کنیم می‌بینیم ائمه ما انواع صبر را تعریف کردند و در هیچ کجا به معنی صبر در برابر ظلم نبوده بلکه در طاعت، معصیت و مصیبت است. یکی از رسالت‌های مهم اهل‌بیت (ع)بازتعریف مفاهیم دینی است.
این استاد حوزه در ادامه گفت: باید تفسیر درستی از مفاهیم دینی داشته باشیم، در همه دنیا از ابتدا تا انتها کسی مانند این شخصیت‌ها نیست که قول و عملش یکی باشد و با آن مردم را تربیت کند. هیچ کس مانند این شخصیت ها نیست تا بتواند مردم را به رنگ خدا درآورد.
آیت الله نورمفیدی افزود: تحریف مهم‌تری که ائمه با آن مقابله کردند، تحریف گرایش دین به سمت انزوا و فردگرایی است. در ذهن متدینان کسی که به گوشه‌ای رفته و دائماً مشغول انجام عبادت و مناسک باشد و با هیچ‌چیز کاری نداشته باشد فردی خوب و مقدس و متدین شناخته می‌شود. اما فردی که تظاهر نمی‌کند و به دنبال حل مشکل افراد است آدمی عادی شمرده می‌شود. ولی ائمه ما قولا و عملاً با این نگاهی که نسبت به انزوا وجود دارد هم مبارزه کردند.
وی تصریح کرد: منظومه فکری، معرفتی و دینی ما بر پایه اخلاق و ارتباط مناسب با دیگران استوار است. آیات قرآن را ببینید، امام راحل در بحث ولایت‌فقیه می‌گوید «نسبت آیات اجتماعی قرآن به نسبت آیات فردی آن ۱۰ به یک است». این‌قدری که اسلام به زندگی اجتماعی انسان توجه کرده هیچ دینی نکرده است، اما تلقی ما عکس این است.
مدرس حوزه علمیه قم گفت: ما مظهر تدین را عبادت و گوشه‌گیری می دانیم. بسیاری از اعمال ما به همین صورت اشتباه است. بسیاری از احکام ما اجتماعی است. نماز در ابتدا بصورت فردی واجب شد وبعد از مدتی جماعت تشریع شد و برای جماعت ثواب های فراوان در نظر گرفته شده است. اسلام در هر مسئله‌ای مردم را سوق می‌دهد به اجتماع و ائمه ما به‌شدت با این تحریف که دین به سمت فعالیت‌های فردی و انزوا برود مقابله کردند.
وی اظهار کرد: پیامبر (ص) هم در روایات متعدد می‌گوید که مقرب‌ترین شما نزد من کسی است که خوش‌قول و اهل رعایت کردن حقوق دیگران باشد.
قدرت ایمان با گوشه نشینی به دست نمی آید
وی گفت: فردی که در جامعه قرار می‌گیرد مشخص می‌شود چند مرده حلاج است. آدمی که در گوشه غار نشسته و صبح تا شب عبادت کند خوب است اما نهایت زحمتی که می‌کشد گرسنگی و تشنگی است اما جوانی که در خیابان راه می‌رود و چپ و راست زمینه گناه برایش فراهم است اما به خاطر خدا از گناه چشم‌پوشی می‌کند، صاحب قدرتی است که در گوشه غار پیدا نمی‌شود.
نورمفیدی تأکید کرد: تربیت انسان در تعاملات است، شکوفایی انسان که پیامبر خدا و امیرالمؤمنین می‌خواهند و آن پروازی که دین پیش‌بینی کرده در این مسیر اتفاق می‌افتد، کسی که عمری نماز می‌خواند و روزه می‌گیرد و شب‌زنده‌دار است اما در مواجه با یک زیباروی پایش می‌لرزد تربیت‌نشده، متدینی که پیشانی‌اش از سجده طولانی پینه‌بسته اما از بزرگترین رباخواران بازار است درست تربیت‌نشده است.
وی افزود: اسلام می‌خواهد مردم در بستر اخلاق اجتماعی آنجا که پای منافع شخصی پیش می‌آید معلوم شود فرد چه‌کاره است و آیا به توصیه‌های پیامبر عمل می‌کند، آنجا که حس انتقام در برابر یک رقیب سربلند می‌کند آنجا فرد چه می‌کند و چگونه بر خود مهار می‌زند.
آیت الله سید مجتبی نورمفیدی خاطرنشان کرد: برای متدین بودن دنبال نسخه‌های عجیب‌وغریب نگردیم، برای متدین شدن و تبعیت از اهل‌بیت (ع)فقط به دنبال مناسک نباشید، تقرب به خدا و ولی خدا شدن راه و رسمی دارد . نمی‌شود دین را از این ارتباطات تفکیک کرد، نمی‌شود بگوییم دین‌دارم و اهل نمازم اما بدترین رفتارها را داشته باشیم و با دیده تکبر با دیگران برخورد کنیم.
وی بابیان حدیثی از امام رضا (ع) گفت: ایشان می‌فرمایند «اگر در سلامی که به یک فقیر و یک ثروتمند می‌کنی تفاوتی باشد و ثروتمند را به خاطر ثروتش بیشتر تحویل بگیرید در روز قیامت خداوند از تو خشمگین است»، ائمه اطهار(ع) تلاش کردند مفاهیم اعتقادی و اخلاقی راتصحیح و تفسیر کنند و مردم را سوق دهند به عرصه اجتماع که برای رسیدن به هدف غایی خلقت لازم و برای بروز استعدادهای غایی انسان ضروری است.
نورمفیدی گفت: جامعه‌ای که در آن این امور حاکم باشد جامعه‌ای الگو می‌شود که در قرآن هم از آن یادشده و به امت وسط یاد شده است.وی با بیان روایتی از امام کاظم (ع)گفت : ضروری‌ترین دانش برای مردم این است که آنها را به صلاح و فساد قلبشان رهنمون کند، هر چه هستید باشید اما فوق همه این‌ها ضروری‌ترین دانش آن است که صلاح و فساد قلب را بشناسیم و به داستان‌هایی که بی‌هدف گفته می‌شود عادت نکنیم.
وی بابیان اینکه مسئولان به این معرفت بیشتر نیاز دارند خاطرنشان کرد: یکی از افرادی که خداوند دستش را گرفت حر بود که توفیق پیدا کرد از آن باتلاق درآید و نخستین شهید کربلا می‌شود، خصلت‌های نیک اخلاقی اگر در آدم باشد، خداوند دست آدم را می‌گیرد.
نورمفیدی در پایان به مردم توصیه کرد: اهل بدگویی، کینه‌ورزی و انتقام نباشیم.
*جلسه اول( سه شنبه- ۱۳ مهر)
آیت‌الله سید مجتبی نورمفیدی شامگاه سه‌شنبه درجمع پرشور مردم همزمان با شب سوم محرم در مسجد جامع گلشن گفت: کوفه شهری بود که اقوام، ادیان و فرهنگ‌های مختلفی در آن زندگی می‌کردند و فاقد هویت تاریخی، پرخطر و بدون جمعیت یکدست و هماهنگ بود.در کوفه هر منطقه مربوط به یک قوم با قبرستان‌های مخصوص بود و هیچ‌کس حق نداشت در منطقه قوم دیگری زندگی کند. این مردم خصوصیات عجیبی داشتند، مردمی عجول بودند و تحت تأثیر نوسانات اجتماعی تصمیمات متفاوتی می‌گرفتند.
آیت الله نورمفیدی خاطرنشان کرد: هر چند پیمان‌شکنی و بی‌وفایی مردم کوفه برجسته شده است اما بر اساس نظر اهل تحقیق در این مورد مبالغه شده است. مرحوم آیتی که به گفته استاد شهید مطهری دردوران معاصر در حوزه تاریخ اسلام کم‌نظیر است، می‌گوید قرن‌ها است مردم کوفه متهم به پیمان‌شکنی و بی‌وفایی شدند، سال‌های متوالی مردم به سیدالشهدا سلام داده و مردم کوفه را به این خاطر لعن و نفرین می‌کنند که چرا روزی نامه و دعوت‌نامه فرستادند و روزی با شمشیر تا پای کشتن وی ایستادند.مرحوم آیتی می گوید کاری که مردم کوفه کردند عجیب نبود و نباید موجب حیرت و تعجب شود. نه نامه‌ها خلاف عادت بود و نه شمشیرکشی آنان. این مردم به امام نامه نوشتند که با صد هزار شمشیرزن کنار توایم اما روزی که ورق برگشت پیام دادند که دل‌هایمان با تو و شمشیرهایمان با عبیدالله است.
استاد حوزه علمیه قم گفت: مرحوم آیتی می خواهد توضیح دهد که این سرنوشت بسیاری از ملت‌ها است و اگر مردم شهرها و بلاد دیگر هم آن روز آنجا زندگی می‌کردند همین کار را می‌کردند. اما باید تاکید کرد مشکلی اساسی در جامعه آن روز کوفه و جامعه اسلامی وجود داشت. آن مشکل اساسی بی‌وفایی مردم کوفه و پیمان‌شکنی آن ها نبود بلکه این بود که ارکان اخلاق اجتماعی در آن جامعه فروریخته بود.
وی بیان کرد: مردم کوفه از عدالت روی‌گردان بودند و باخشم با یکدیگر مواجه می‌شدند، از صداقت فاصله داشتند و به غیبت، دروغ و تهمت روی آوردند. حتی حس همدلی و تعاون در آنها به‌غایت ضعیف شده بود.
این استاد حوزه و دانشگاه گفت: در دوران جاهلیت، علیرغم آنچه شهرت پیداکرده، دوران سراسر بی‌اخلاقی نبود و مردم حجاز و جزیره العرب مردمی بودند که به برخی صفات نیک اخلاقی مانند سخاوت، مهمان‌نوازی و سخت‌کوشی شهرت داشتند و حتی به مستمندان کمک می‌کردند. اما مشکلاتی جدی‌تری در آن محیط وجود داشت و به دلیل وجود همین مشکلات به جاهلیت شهرت پیدا کرد. امروز هم وقتی می‌خواهیم سخن از جهل و نادانی بگوییم به دوران جاهلیت اشاره می‌کنیم.
وی اظهار کرد: ریشه این مساله به خاطر نادانی و به تعبیر برخی سبکسری و نابردباری آن ها است. امیرالمؤمنین (ع) خطاب به مردم می‌فرمایند به یاد بیاورید چه کسی بودید، شما کسانی بودید که در بیابان ها سکونت داشتید، غذاهای خشن می خوردید و خون یکدیگر را می ریختید و از گناه اجتناب نمی کردید. در سنگلاخ ها و همجوار مارهای کر زندگی می کردید. اما پیامبر (ص) آمد و بخش کوچکی از این مردم را متحول کرد و از دل آن مردم ابوذر، عمار و یاسر را با سلاح قرآن و معجزه اخلاق بیرون آورد.
استاد حوزه علمیه قم تصریح کرد: حضرت علی (ع) در جای دیگری می‌فرمایند من مانند بچه‌ای بودم که هرروز پیامبر (ص) یک علم با پرچمی از اخلاق را برایم برافراشته می‌کرد. این معجزه ای است که امروز بیش از هر زمان به آن احتیاج داریم.
وی اضافه کرد: امیرالمومنین (ع) می فرمایند از سرنوشت فرزندان اسماعیل، اسحاق و اسرائیل عبرت بگیرید، براستی چقدر سرنوشت ملت ها شبیه هم و یکسان است. ایشان نقل می کند آنها چه بودند و چه بر سر آن ها آمد. اتفاقات به‌تدریج می‌افتد و انسان‌ها به‌تدریج عوض می‌شوند. هیچ‌کس یک‌شبه دزد و قاتل نمی‌شود، شیطان آرام نفوذ کرده و انسان را تغییر می‌دهد طوری که وقتی به گذشته نگاه می‌کنیم متعجب می‌شویم.
وی اظهار کرد: فرزندان اسماعیل موحدانی بودند که سر از بت‌پرستی درآوردند. داستان به این صورت است که این افراد مجبور شدند به دلایلی از مکه خارج شوند و هرکدام برای علاقه‌ای که به مکه و حرم داشتند سنگی برداشتند و به حرمت مکه در خانه‌های خود گذاشتند اما طوری شد که در نسل های بعدی، سنگی که بنا بود یادآور حرم باشد تبدیل به معبود شده و خود آن سنگ پرستش شد.
آیت الله نورمفیدی بیان کرد: باید علل انحطاط و سقوط جوامع را به دقت بررسی کرد. می خواهم به خودمان هشدار بدهم و تا نسبت به آینده مراقب باشیم وضعیتی که الآن داریم، آیا با وضعیت ۳۵ سال پیش یکسان است؟ آیا اخلاق عمومی مردم با گذشته یکی است؟ و آیا گذشت، فداکاری، احترام به حقوق دیگران و حس همدلی بیشتر یا کمتر شده است.
وی گفت: بر اساس نظرسنجی‌های معتبر انجام‌شده بین این سال‌ها و سال‌های گذشته انصاف، صداقت و احترام به حقوق دیگران دارد کم می‌شود و ۷۰ درصد مردم اظهار کردند نگران‌اند که در آینده صفات اخلاقی مثبت ضعیف شود و همه نگرانی‌ها بر این مدار است.
نورمفیدی تأکید کرد: اگر دنیا و آخرت می‌خواهیم باید به اصول و اموری ملتزم باشیم. دنیا و آخرت ما در گرو توجه به این امور است. توسعه، پیشرفت و امنیت اجتماعی و عمومی در گروه التزام به این اصول است و این اصول مسلمان و غیر مسلمان نمی شناسد.. احترام به حقوق دیگران، عدالت، انصاف، وفای به عهد، حسن خلق و حسن ظن در هر جامعه ای توسعه و پیشرفت و امنیت دارد.
وی بابیان اینکه آمار خودکشی، طلاق، دزدی و زندانیان بالا است گفت: باید دید کجاها ضعیف هستیم. یک سری امور به عنوان مقدمه لازم است و مسئولان باید کارهایی را انجام دهند، اما اگر پایه‌های اخلاقی اجتماعی در جامعه محکم شود، در هیچ شرایطی این اتفاقات نمی افتد. من می خواهم توجه اصلی را سمت خودمان ببرم و از دیگران انتظاری نداشته باشیم.
استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: وقتی می پرسیم چرا دزدی می کنید، می گوید همه می کنند من هم یکی، چرا رشوه می گیرید، می گوید از بالا تا پایین رشوه می گیرند من هم یکی. پاسخ‌های غیرمنطقی به سؤالات به‌ظاهر سخت دردی را درمان نمی‌کند.
وی تأکید کرد: درد را خودمان باید درمان کنیم و هر کسی به سهم خودش مسئولیت دارد. اصول اخلاق اجتماعی را باید از اهل‌بیت و پیامبر (ص) یاد گرفت که شخصیت‌هایی کم‌نظیر و فوق همه هستند. آنان انسان هایی پاک، منزه و کامل بودند که در جامعه انسانی حیات داشتند و راه و رسم زندگی پاک را به ما نشان دادند. اما متأسفانه این چهره های تابناک درست معرفی نمی‌شوند.
وی افزود: باید مشخص شود آنان چطور معاشرت و تعامل می‌کردند بعد ما این‌ها را تنزل می‌دهیم. جای تاسف دارد برخی برای معرفی ائمه برخی مطالب نادرست درباره آن ها می گویند. متاسفانه درست وارد نمی‌شویم و ائمه را درست معرفی نمی‌کنیم، ما باید ایشان را معرفی کنیم یا مستشرقینی که در غرب زندگی می‌کنند؟
آیت الله نورمفیدی بیان کرد: در شبکه های اجتماعی دیدم مطالبی از کسی نقل می شود که ریشه در افکاروهابیت دارد کسی است که هیچ سابقه حوزوی هم ندارد. دارند عصمت امام را زیر سوال می برند. متاسفانه در شبکه های مجازی تا چیزی می بینند سریع منتشر می کنند. ما باید ائمه خود را معرفی کنیم یا آن هایی که در غرب نشسته اند؟ حتی آن هایی که اعتقادات مذهبی ندارند می گویند پیامبر ما اولین قانون اساسی مترقی دارای اصول انسانیت را در مدینه پایه گذاری کرد. ما همچین سرمایه هایی داریم ولی متاسفانه درست معرفی نمی کنیم. به خدا اگر همه‌وقتمان را هم برای این موضوع بگذاریم کم است.
وی افزود: باید با ائمه بیشتر آشنا شویم. خیر دنیا و آخرت ما در این است که اخلاق ائمه را در زندگی خود پیاده کنیم، اگر می‌خواهیم که جامعه‌ای توسعه‌یافته و دارای نظم و قانون داشته باشیم باید این اصول را پیاده کنیم. این ها برای دنیا است و برای آخرت که جای خود را دارد. عبادت فقط این نیست که مناسک را انجام دهیم. احترام به حقوق دیگران و تکریم مردم و رعایت ادب در معاشرت با دیگران برترین رفتارها است.
وی اضافه کرد: عبدالعظیم گفته امام رضا (ع) فرموده که به دوستانم سلام برسان و به آن ها بگو راه های نفوذ شیطان را بر خودشان ببندند و از زبان مراقب باشند. از مجادله پرهیز کنند و به یکدیگر روی بیاورند برای ارتباط با یکدیگر شتاب کنند که این وسیله تقرب به من است. نماز، روزه و عبادت جای خود اما باید از مجادلات بیهوده پرهیز کنیم. امروز هر جا می ریم کش مکش و مجادله بی خود است.
استاد حوزه علمیه قم تصریح کرد: بحث باید باشد اما نه بحث های بیهوده. باید دید این بحث ها چقدر برای دین و جامعه مفید است. عده ای هم وقتی زبان و دهان آن ها باز می شود از دم نثار می کنند آنچه شایسته خودشان است.
به گفته وی، اگر در سرنوشت ملت‌های پیشین دقت کنیم مشکل مردم پس از رحلت پیامبر (ص)، مشکل فرزندان اسحاق، اسماعیل و اسرائیل این بود که اخلاق اجتماعی و نوع تعاملی باهم که باید اصول زندگی اجتماعی را بنا کند روزبه‌روز ضعیف‌تر می شد و امروز این درد و مشکل جامعه ما است. فریادهایی که امروز سر می دهند مشکل آینده است.