دبیرخانه کانون های فرهنگی و هنری مساجداستان گلستان دومین دوره آموزش نصب و استفاده از نرم افزار کتابداری مهر مسجد ۲ را برگزار کرد. خوشبختانه این دوره آموزشی با استقبال بیش از ۸۰ نفر از کتابداران کانون های فرهنگی و هنری مساجد استان مواجه شد. هدف از برگزاری این دوره آموزشی نصب ، رفع نواقص، نحوه استفاده از نرم افزار مهر مسجد۲ و به عبارت دیگر آموزش اصول و مبانی کتابداری به کتابداران کانون های فرهنگی و هنری مساجد استان بوده است. در این دوره ابوالفضل هاشمی مدیر کل کتابخانه و محمود رضوی کارشناس کتابخانه های ستاد عالی به عنوان اساتید این دوره آموزشی حضور داشتند. این طرح روز ۱۰ و۱۱اسفند ماه سال جاری در کانون فرهنگی – هنری مسجد جامع گلشن گرگان برگزار شد. در ادامه مصاحبه ما را با آقای ابوالفضل هاشمی می خوانید.
*گزارشی از وضعیت فعلی کتابخانه های مساجد ( تعداد اعضاء، کتاب ها، زیر بنا، امانت و…) را بیان فرمائید.
در حال حاضر بالغ بر ۵۲۰۰کتابخانه تحت پوشش و در حدود ۵۰۰۰کتابخانه باز در مساجد کشور فعال هستند. این کتابخانه ها زیر نظر مستقیم های ستاد عالی کانون های مساجد و با حمایت این ستاد سازماندهی شده و توسط مردم مدیریت می شوند. حدود ۱۴میلیون جلد کتاب و یک میلیون و دویست هزار عضو و تقریباً پانصد هزار نفر کتابدار که عمدتاً افتخاری هستند در این کتابخانه ها مشغول هستند.
*کتابخانه ها چه نقشی در ارتقاء سطح فرهنگ جامعه دارند؟
کتابخانه ها به عنوان مراکز اطلاع رسانی در دنیای کنونی با ایجاد راهرو های اطلاعات سبب می شوند تا اقشار مختلف جامعه به راحتی بتوانند به کتاب های مورد نظر و منابع مورد نیازشان دسترسی پیدا کنند و ما به عنوان متولیان این امر باید در ایجاد بانک کتاب و اطلاعات غنی در کتابخانه ها همت بگماریم و همچنین با استفاده از شیوه های انتخاب منابع مناسب و موثر در کتابخانه ها این منابع را دسته بندی و سازماندهی کنیم تا افراد براحتی بتوانند اطلاعات مورد نظرشان را از میان انبوه اطلاعات تولید شده جستجو ،انتخاب و بهره برداری نمایند تا کتابخانه های ما مانند بسیاری از کشورهای پیشرفته سرشار از منابع اطلاعاتی غنی باشد چرا که اینچنین کتابخانه هایی می توانند موثرترین حوزه در ایجاد و توسعه فرهنگ باشند.
*از طرح کتابخانه های باز مساجد توسط نمازگزاران چقدر استقبال شد ؟ و تا چه حد تجهیز شدند؟
کتابخانه های باز در سطح جهان بدلیل سهولت دسترسی به منابع اطلاعاتی در آن ها مورد استقبال همه ی مردم گرفته است. و همه روزه تقاضا برای چنین کتابخانه هایی افزایش پیدا می کند. در ایران نیز این کتابخانه ها در سازمان ها و مراکز مختلف ایجاد و به ابتکار های ستاد عالی ، در مساجد نیزدر گستره وسیع با ایجاد ۲هزار کتابخانه افتتاح گردید. با توجه به نگاه خاص هم میهنانمان به مسجد این کتابخانه ها با استقبال بی نظیری مواجه گردید. بگونه ای که پس از تجهیز توسط ستاد، بسیاری از نماز گزاران کتاب های خود را از منزل به مسجد منتقل کردند.
همچنین از سوی ائمه جماعات نیز تقاضا ی بی شماری جهت ایجاد و تقویت آن مطرح شد تا آن جا که کتابخانه باز انگیزه ای شد برای اینکه در مساجد فضای کافی ، امکانات مناسب و نیروی انسانی در اختیار گرفته و سیستم کتابخانه باز به کتابخانه تحت پوشش تغییر یافت.
شایان ذکر است در سال های گذشته ۱۰۰هزار کتابخانه باز به این صورت به کتابخانه تحت پوشش تبدیل شد. و همچنین ستاد عالی نیز در این کتابخانه ها را تحت حمایت قرار داده است.
*پیشنهاد خود را برای هر چه بهتر شدن کتابخانه های مساجد بیان فرمایید.
برای ایجاد یک کتابخانه استاندارد و موثر در جامعه که مورد وثوق اهالی محل باشد، ابزارها و امکانات زیادی مورد نیاز است، نیروی انسانی در کتابخانه عمدترین ابزار برای ارتقای یک کتابخانه محسوب می شود. اگر نیروی انسانی متخصص، متعهد و علاقمند در کتابخانه باشد می تواند منابع اطلاعاتی را تهیه و در سارماندهی نماید. و در جذب اعضاء با ارائه برنامه های جنبی می تواند موفق تر عمل نماید، تا آن جا که می توانند کتابخانه را از حالت راکد و یا نیمه راکد به یک کتابخانه فعال و پویا تبدیل کنند.
علاوه بر نیروی انسان چه عواملی را در این مسئله موثر می دانید؟
علاوه بر نیروی انسانی مهمترین عامل را می توان همراهی ائمه محترم جماعات و هیئت امنا با جوانان در ایجاد و توسعه کتابخانه نام برد. چرا که مشاهده شده هر زمان که هیئت امنا با جوانان همکاری نموده کتابخانه ای بسیار خوب شکل گرفته و با قدرت به کار ادامه داده است در کنار عوامل فوق حمایت های دولتی از کتابخانه ها نقش موثری خواهد داشت .
*نگاه شما به کتابخانه های اینترنتی و ضرورت استفاده از آن چیست؟
ستاد عالی با هدف رساندن کتاب به افراد به اشکال مختلف، به ایجاد کتابخانه های دیجیتال در مساجد همت گماشت که اولین مرحله آن با تهیه ۳۲نسخه کتابخانه دیجیتال و استقرار یک کتابخانه در استان نسبت به تهیه کتاب های دیجیتال و بویژه منابع اطلاعاتی موجود در هر استان که توسط کتابخانه ها و کانون های فرهنگی هنری مساجد تهیه شده اند، پرداخت.
بهر حال کتابخانه های دیجیتال در جهان کنونی اهمیت ویژه ای دارند به دلیل آنکه مردم مشغله های اجتماعی- اقتصادی داشته و لذا برای اینکه بتوانند به منابع اطلاعاتی دسترسی داشته باشند این کتابخانه ها که با اتصال به اینترنت و توسط رایانه کاملاً سهل الوصول می باشد.
*کتابخانه مسجد جامع گلشن گرگان را چطور دیدید؟
مسجد جامع گلشن گرگان به سبب موقعیت مکانی و اجتماعی خاصی که دارد می تواند با حمایت هیئت امنا و امام جماعت محترم به بزرگترین کتابخانه شمال کشور تبدیل شود، چرا که فضای کافی برای فعالیت های کتابخانه در شبستان های مسجد وجود دارد. همچنین نیروی انسانی علاقمند، کادر فنی قوی و مدیریت مقتدر از جمله عوامل توسعه کتابخانه است، که خوشبختانه در مسجد مورد نظر وجود دارد. در حال حاضر این کتابخانه با داشتن ۱۰هزار جلد کتاب و ۳۰۰عضو ثابت از جمله کتابخانه های درجه ۲محسوب می شود. اما با افزایش منابع و جذب اعضاء قطعاً به درجه بالاتر صعود کرده و از امکانات بیشتری نیز برخوردار خواهد شد. ما امیدواریم به عنوان یک کتابخانه الگو در استان گلستان بتواند نام خود را در سطح کتابخانه ها مطرح نماید.
*به عنوان سوال پایانی، شما عضو چه کتابخانه هایی هستید؟
از ابتدا به دلیل علاقه به مطالعه کتاب که آن زمان در تیراژ و تنوع کم چاپ می شد، قطعاً نیاز به مراکزی که این کتاب ها را در اختیار داشته باشم بود. عضو کتابخانه های روستایی، آموزشگاهی و دانشگاهی بودم در حال حاضر به دلیل اینکه کتاب به اندازه کافی در اختیار دارم در کتابخانه های فعلی عضو نیستم اما قطعاً اگر به منابعی نیاز باشد که در کتابخانه ها باشد، عضویت در کتابخانه ها را توصیه کرده و خود نیز به این امر اهتمام می ورزم.
